Indeks alfabetyczny obiektów, pomników i tablic z adresami ich lokalizacji do odznaki „Znam Katowice”

Indeks alfabetyczny obiektów, pomników i tablic z adresami ich lokalizacji

A
Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, ul. Zacisze 3
Akademia Sztuk Pięknych, ul, Raciborska 50
Altus, ul. Uniwersytecka 13
Archikatedra Chrystusa Króla. ul. Plebiscytowa 49 a

B
Bazylika św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP z kalwarią w Panewnikach, ul. Panewnicka 76
Bazylika św. Szczepana i Matki Boskiej Boguckiej, ul. Markiefki 89
Biblioteka Śląska, pl. Rady Europy 1

C
Centrum lnformacji Naukowej i Biblioteka Akademicka, ul. Bankowa 11 a
Cmentarz ewangelicki, ul. Francuska
Cmentarz garnizonowy /wojskowy/, ul. Meteorologów
Cmentarz, ul. Sienkiewicza
Cmentarz komunalny, ul. Panewnicka 45
Cmentarz rzymskokatolicki, ul. Francuska 26

D
Dworzec PKP zob. Stary Dworzec PKP
Drapacz Chmur, ul. Żwirki i Wigury 15

F
Fabryka Porcelany, ul. Porcelanowa 23
Figura św. Jana, ul. św. Jana

G
Galeria Artystyczna, pl. Grunwaldzki
Galeria Szyb Wilson, ul. Oswobodzenia 1
Gawlikówka – lzba Śląska, pl. Pod Lipami

K
Kamienica pod Butem, ul. 3 Maja 8
Kościół garnizonowy św. Kazimierza Królewicza, ul. Skłodowskiej-Curie 20
Kościół św. Józefa, ul. Gliwicka 76
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, pl. Emila Szramka 1
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła, ul. Mikołowska 32
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowicielki Chorych, ul. Mieszka l 6
Kościółek drewniany św. Michała Archanioła , Park im. T. Kościuszki, ul. Kościuszki 112
KTW, al. Roździeńskiego 1 a

L
lll Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza, ul. Mickiewicza 11

M
Miejski Dom Kultury „Koszutka-Dąb”, ul. Krzyżowa 1
Międzynarodowe Centrum Kongresowe, pl. Sławika i Antalla Seniora 1
Muzeum Archidiecezjalne, ul. Jordana 39
Muzeum Historii Katowic, ul. Szafranka 9
Muzeum Hutnictwa Cynku – Walcownia, ul. 11 Listopada
Muzeum lzba Pamięci kopalni „Wujek” zob. Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, ul. Wincentego Pola 38
Muzeum Śląskie, ul. Dobrowolskiego 1

N
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, pl. Wojciecha Kilara 1

P
Pałac Młodzieży, ul. Mikołowska 26
Poczta Główna, u|. Pocztowa 9
Pomniki:
Alpinistów, park Kościuszki, ul. Kościuszki 112
Dziewięciu z „Wujka”, ul. Wincentego Pola 40
Harcerzy Września 1939 r., Rynek
Henryka Sławika i Jozsefa Antalla Seniora, ul. Olimpijska
Jerzego Ziętka, park Powstańców Śląskich
Józefa Piłsudskiego, pl. Bolesława Chrobrego
Ofiar Katynia, pl. Andrzeja
Powstańców Śląskich, Rondo im. gen. Ziętka
Prymasa Augusta Hlonda, ul. Jordana
Wojciecha Korfantego, pl. Sejmu Śląskiego
Żołnierza Polskiego, pl. Żołnierza Polskiego

R
Rezerwat Ochojec – ul. Ziołowa
Rezerwat Las Murckowski – ul. Białobrzeska

S
Sanktuarium MB Boguckiej, zob. Bazylika św. Szczepana i MB Boguckiej
Sejm Śląski, ul. Jagiellońska 25
Spodek, al, Korfantego 35
Stary Dworzec PKP, ul. Dworcowa
Strefa Kultury (Międzynarodowe Centrum Kongresowe, „Spodek”, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Muzeum Śląskie)
Szyb Wilson zob. Galeria Szyb Wilson
Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, ul. Wincentego Pola 38
Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe (obecnie Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii Politechniki Śląskiej), ul. Krasińskiego 3

T
Tablice:
Andrzeja Mielęckiego, ul. Warszawska 10
Marii Goeppert-Mayer, ul. Młyńska 5
Richarda Holtze, ul. Mickiewicza 5
Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego, Rynek 10

W
Willa Goldsteinów, pl. Wolności 11a
Wieża Spadochronowa, Park im. T. Kościuszki

Katowice – stolica województwa śląskiego, powiat grodzki i siedziba władz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Leżą na pagórkowatym obszarze południowej części Wyżyny Śląskiej, na wododziale Wisły (rzeka Rawa) i Odry (rzeka Kłodnica). Zajmują 164,5km2 powierzchniilicząponad270tys.mieszkańców. Ponad 41% obszaru miasta zajmują lasy, stanowiące rekreacyjne zaplecze mieszkańców. Cenne ekosystemy leśne chronione są przez 2 rezerwaty: „Ochojec” i „Las Murckowski”. Przez Katowice prowadzi 12 pieszych znakowanych szlaków turystycznych i 5 szlaków rowerowych.

Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą sprzed 5 tysięcy lat, ale wieś Katowice wymieniona jest po raz pierwszy dopiero w 1598 r. Niektóre dzielnice dzisiejszych Katowic wzmiankowane były już w średniowieczu: Dąb w 1299 r., Bogucice i Roździeń w 1360 r. Katowice zawdzięczają swój rozwój przedsiębiorcy górniczemu Franciszkowi Wincklerowi (który w 1838 r. kupił wieś Katowice) oraz dyrektorowi jego dóbr – Fryderykowi Wilhelmowi Grundmannowi. Przeprowadzenie przez Katowice w 1846 r. linii kolejowej stało się impulsem rozwoju górnictwa i hutnictwa. Na obrzeżach ówczesnego miasta istniały już wówczas huty: żelaza – księcia Hohenlohe (1804), Johna Baildona (1823) i Huta Katowicka (1833); cynku „Franz”, „Fanny” (1818), „Wilhelmina” (1834), kopalnie węgla kamiennego – „Ferdynand” (1823), „Waterloo” (1839), „Kleofas” (1845). Kolejne zakłady powstały w drugiej połowie XIX w. Wówczas na terenie dzisiejszych Katowic istniało 11 kopalń węgla kamiennego i 12 hut cynku, które nadały wsi przemysłowego charakteru i doprowadziły do uzyskania przez Katowice w 1865 r. praw miejskich i herbu. Herb Katowic przedstawia młot kuźniczy stojący na belce, pod którą płynie woda.

Przez 140 lat swego istnienia Katowice wchłonęły sąsiednie osady, stając się w okresie międzywojennym stolicą województwa śląskie- go i metropolią aglomeracji górnośląskiej, zwanej Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym (GOP). Najstarsze zachowane budowle Katowic pochodzą zaledwie z po- łowy wieku XIX: kościół ewangelicki Zmartwychwstania Pańskiego (1856), kościół katolicki Niepokalanego Poczęcia NMP (1870), pałacyk Goldsteinów (1872), łaźnia miejska (1895), Szpital spółki Brackiej (1895), Szkoła Rzemiosł Budowlanych (1898), hotel „Grand” (1899), gimnazjum (1900) i teatr (1907). Przynależność Katowic do pruskiego Górnego Śląska zakończyła się po I wojnie światowej. W wyniku plebiscytu z 21 marca 1921 r. i trzech kolejnych powstań śląskich (1919, 1920, 1921), przyłączono w 1922 r. do Polski wschodnią część Górnego Śląska, tworząc autonomiczne województwo śląskie w ramach II Rzeczypospolitej. Stało się to momentem przełomowym dla Katowic – stolicy nowego najbogatszego w Polsce województwa. W okresie międzywojennym powstały monumentalne budowle publiczne: Sejm Śląski i Śląski Urząd Wojewódzki (1929), Syndykat Polskich Hut Stali (1927), dworzec lotniczy (1927), pierwsze w Polsce sztuczne lodowisko Torkat (1930), pierwszy w Polsce „drapacz chmur” (1932), Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe (1932), Biblioteka Śląska (1934), kościół garnizonowy (1934) i Katedra Chrystusa Króla, której budowę rozpoczęto w 1926 r. (konsekracja w 1955) oraz budynki mieszkalne projektowane przez znakomitych polskich architektów J. Michejdę, S. Tabeńskiego, S. Bryłę, Z. Łobodę, M .Kozłowskiego i innych.

Kres dynamicznemu rozwojowi miasta przyniósł wybuch II wojny światowej, zapisany bohaterską obroną miasta przez oddziały samoobrony powstańczej i harcerzy. Ten okres historii przypomina zrekonstruowana w Parku Kościuszki wieża spadochronowa,
Dom Powstańca Śląskiego, miejsca kaźni przy katowickim Rynku i w Lasach Panewnickich. Wyzwolenie 27 stycznia 1945 r. przyniosło wiele zniszczeń (m. in. wypalenie całego kwartału rynkowego), a powojenne wyburzenia zatarły ślady historycznych początków miasta. Po 1945 r. miasto odzyskało dawne znaczenie jako ośrodek przemysłowy i administracyjny oraz zyskało nowe ośrodki nauki i kultury. Katowice stały się miastem uniwersyteckim. Obecnie działa tu 15 wyższych uczelni o różnym profilu.
W najnowszej historii Polski Katowice zapisały się 16grudnia 1981 r. martyrologią dziewięciu górników kopalni „Wujek”, zabitych przez oddziały ZOMO. Ten tragiczny fakt upamiętnia pomnik postawiony obok kopalni.

Miasto z ośrodka przemysłowego stało się centrum administracyjno-bankowym, nowoczesnej wytwórczości i usług oraz znaczącym ośrodkiem nauki i kultury. W ostatnich latach zyskało nowoczesne rozwiązania komunikacyjne oraz kilka charakterystycznych budowli, zmieniających jego wizerunek: Międzynarodowe Centrum Kongresowe, Muzeum Śląskie,
siedzibę Narodowej Orkiestry Polskiego Radia – tworzące Strefę Kultury; nowe obiekty uniwersyteckie: Centrum Informacji Naukowej i Bibliotekę Akademicką (CINiBA), siedziby Wydziału Radia i Telewizji, Wydziału Prawa i Administracji; Wydziału Teologicznego; Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej Symfonia; siedziby banków i hoteli; kompleksy biurowe i galerie handlowe. Większość współczesnych obiektów Katowic zyskała uznanie i nagrody środowisk architektonicznych. Architektonicznymi symbolami miasta, oprócz wspomnianych wyżej są też zabytkowy kościółek drewniany z 1510 r., (przeniesiony z Syryni) i Hala Widowiskowo-Sportowa „Spodek” (1971). W nowym świetle postrzegane są także stare kolonie robotnicze – zwłaszcza Giszowiec i Nikiszowiec. Ten ostatni został w 2011 r. wpisany na prestiżową listę Pomników Historii (podobnie zresztą jak gmach Sejmu Śląskiego i archikatedry Chrystusa Króla w 2017 r.).

W Katowicach działa pięć teatrów, z najstarszym – Teatrem Śląskim im. S. Wyspiańskiego – oraz dwie placówki muzyczne: Filharmonia Śląska i Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia. Ma tu swą siedzibę Muzeum Śląskie z bogatą galerią malarstwa polskiego XIX i XX w. i unikatowym Centrum Scenografii Polskiej, Muzeum Historii Katowic, Muzeum Archidiecezjalne, unikalne Muzeum Organów Śląskich. W Katowicach odbywają się ważne cykliczne imprezy kulturalne, w tym 27 festiwali muzycznych, m.in.. Off Festival, Rawa Blues, Tauron Nowa Muzyka, Metalmania. Tu także odbywają się: Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga, Międzynarodowy Studencki Festiwal Folklorystyczny, Górnośląski Festiwal Kameralistyki „Ars Cameralis Silesia Superioris” i wiele innych.

Edward Wieczorek