Historia Górnośląskiego Oddziału PTTK w Katowicach

Krótki rys historyczny autorstwa Romana Bargieła
Pierwsze starania zmierzające do utworzenia na Górnym Śląsku polskiego towarzystwa turystycznego podejmował już Karol Miarka, nie uzyskały one jednak aprobaty władz pruskich. Jego działania kontynuowali inni, lecz nie zostały uwieńczone sukcesem.

W roku 1908 w Rzekach w domu nauczyciela Józefa Jońcy doszło do spotkania miłośników turystyki ze Śląska Górnego i Cieszyńskiego, na którym turysta ze Śląska Cieszyńskiego dr Jan Kotas zaproponował wspólne założenie towarzystwa turystycznego z siedzibą w Cieszynie. 6 marca 1910 roku odbyło się zebranie założycielskie Polskiego Towarzystwa Turystycznego „Beskid” z siedzibą w Cieszynie obejmującego zasięgiem działania Śląsk Górny i Cieszyński. Pełnienie obowiązków prezesa powierzono dr. Cyrylowi Ratajskiemu z Raciborza.

30 kwietnia 1922 roku utworzono samodzielne Towarzystwo Turystyczne „Beskid” z siedzibą w Katowicach, jego prezesem został dr Bogusław Parczewski.

29 marca 1923 roku nastąpiło rozwiązanie Towarzystwa Turystycznego „Beskid”, powstał Górnośląski Oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Prezesem wybrano Kazimierza Sękowskiego. W latach międzywojennych Górnośląski Oddział PTT był najliczniejszym i najsilniejszym Oddziałem w kraju. Jego największym osiągnięciem były prace nad wytyczaniem i utrzymywaniem szlaków turystycznych oraz tworzenie sieci własnych schronisk i stacji turystycznych. 15 lipca 1925 roku nastąpiło uroczyste otwarcie schroniska na Przysłopie pod Baranią Górą. W roku 1926 Oddział odkupił od „Touristenverein” w Ustroniu na Równicy maleńkie schronisko z bufetem, które w latach 1927-28 rozbudowano do rozmiarów okazałego i stylowego budynku oraz wyposażono w niezbędne urządzenia. W czasie II wojny światowej działalność Towarzystwa została zawieszona.

8 marca 1945 roku miało miejsce pierwsze powojenne spotkanie działaczy Górnośląskiego Oddziału PTT, funkcję prezesa powierzono Edmundowi Kaźmierczakowi. Oddziałowi powierzono opiekę nad schroniskiem na Biskupiej Kopie, w ciągu pierwszego roku działania przeprowadzono prace remontowe i uruchomiono schroniska na Równicy i Przysłopie. W roku 1946 przejęto schronisko na Skrzycznem.

3 kwietnia 1946 roku działalność swoją rozpoczął Katowicki (Śląski) Oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, jego prezesem został dr Antoni Wrzosek. Pierwszy organizacyjny zjazd połączonych towarzystw: Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Katowicach miał miejsce 15 marca 1951 roku. Powstał Okręg Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.

24 listopada 1951 roku odbył się organizacyjny zjazd Oddziału PTTK w Katowicach, prezesem został Tadeusz Kaszper. Oddział objął swoją dzielnością: Katowice, Nowy Bytom, Świętochłowice, Chorzów, Siemianowice, Mikołów, Tychy, Szopienice, Mysłowice. Zasięg terytorialny Oddziału w miarę upływu czasu i rozwoju Towarzystwa ulegał zmniejszeniu. Od początku swojego powstania Oddział rozwija ożywioną działalność organizacyjną i programową: zakłada koła PTTK w szkołach, zakładach pracy, powołuje komisje i kluby turystyki kwalifikowanej, organizuje imprezy turystyczne w postaci wycieczek, rajdów, zlotów, prowadzi działalność gospodarczą i wydawniczą. Oddział dysponuje liczną fachową kadrą programową: przewodników turystycznych, przodowników turystyki, instruktorów, opiekunów przyrody i zabytków, strażników ochrony przyrody, organizatorów turystyki, która przyczynia się do jego rozwoju biorąc udział w organizowaniu wielu imprez, szkoleń, działając w rozmaitych agendach specjalistycznych. Przez dziesięciolecia działalności Oddział należy do grona najliczniejszych w kraju, również pod względem ilości corocznie organizowanych imprez i biorących w nich udział uczestników.

Oddział jest współzałożycielem Regionalnej Fundacji Turystyki i Krajoznawstwa PTTK, Śląskiej Organizacji Turystycznej, instytucją współdziałającą z Wojewódzkim Komitetem Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Katowicach, członkiem Górnośląskiej Izby Turystyki.

W roku 1971 Oddział zastał wyróżniony Złotą Odznaką Honorową PTTK, w roku 1983 otrzymał swój sztandar. Obchody jubileuszu 75-lecia działalności w roku 1997 uświetnił szereg imprez przygotowanych z tej okazji oraz honorowy patronat Wojewody Katowickiego i Prezydenta Miasta Katowice.

Za zasługi w utrwalaniu pamięci o ludziach i ich czynach w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu w roku 2009 Oddział został uhonorowany medalem PRO MEMORIA , aktu dekoracji sztandaru Oddziału dokonał podczas XVII Walnego Zjazdu PTTK kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych minister Jan Krupski, w roku 60 – lecia PTTK Oddział został wyróżniony przez Ministra Sportu i Turystyki odznaką honorową „Za Zasługi dla Turystyki”.